هک رشد چیست؟
همیشه راه سادهتری برای رشد وجود دارد
هک رشد چیست و شامل چهکارهایی میشود؟
احتمالاً دریکی دو سال اخیر بهطور مکرر این کلمه به گوشتان خورده است، اما چقدر اطلاعات در این زمینهدارید؟ اکثر ما زمانی که نامی از کلمه هک میشنویم، ناخودآگاه یاد یک اتاق با سیستمهای پیشرفته میافتیم که یک نفر در آن مشغول خرابکاری و نفوذ به بانکهای اطلاعاتی مختلف است، اما منظور ما از هک در این عبارت، چیز دیگری است.
درواقع مسیر رسیدن به اهداف، میتواند خیلی کوتاهتر، سادهتر، مقرونبهصرفه تر و حتی تخصصیتر از قبل باشد. هک رشد جزء آن دسته اصطلاحات عجیبوغریبی نیست که این روزها مشاوران و بازاریابان جهان استارتاپها بهکار میبرند. اگر هنوز نمیدانید که هک رشد چیست و علاقه دارید با تکنیکهای آن آشنا شوید، توصیه میکنیم این مطلب را تا انتها مطالعه کنید.
هک رشد چیست؟
قبل ازآنکه بخواهیم بهصورت مفصل توضیح دهیم که هک رشد چیست و چه کاربردی دارد، باید به یک درک مشترک از مفهوم آن برسیم. درواقع هک رشد یک فرایند سریع آزمونوخطا در تمام روشهای بازاریابی، توسعه محصول، کانالهای فروش و … مربوط به استارتاپها است که هدفی جز یافتن بهترین و کمهزینهترین روش، برای رشد و توسعه آن کسبوکار ندارد. بهعبارتدیگر، هک رشد به معنای میانبر زدن از شیوههای رایج بازاریابی و جذب کاربر با روشهایی سریعتر، پربازده و کمهزینه است. احتمالاً متوجه شدهاید که هک رشد، نوعی نگرش ذهنی است و ماهیت ابزاری ندارد. شوید.
هکر رشد چهکار میکند؟
معمولاً کلمه هکر به شخصی اطلاق میشود که با بهکارگیری هوش و پشتکار بالای خود، از طریق روشی غیر رایج، یک کار خارقالعاده انجام میدهد. درواقع برای هکر اهمیتی ندارد که چگونه و از چه طریقی به آن پیشرفت کند، بلکه تنها هدفی که دارد برایش مهم است. بنابراین هر روشی را که نیاز باشد، امتحان میکند تا به هدف اصلی خود برسد.
درنتیجه باید انواع روشهای مختلف را بررسی کند تا بتواند سریعترین، مقرون بهصرفهترین و کارآمدترین آنها را انتخاب کند. حال اگر به پاسخ مشخصی نرسید، دست به ابداع روشی نوین و اختصاصی برای آن کسبوکار بزند.
هکر شد به چه مهارتهایی نیاز دارد؟
شاید این سؤال برای شما ایجاد شود که مهارتهای موردنیاز یک هکر رشد چیست و چه نیازی به آنها دارد؟ یک هکر رشد باید بتواند عملکرد سریعی داشته باشد و تا جای ممکن بهصورت مستقل عمل کند. به همین جهت باید توانایی مناسبی درزمینه برنامهنویسی داشته باشید و اصول تولید و طراحی محتوا را به خوبی بداند. البته منظر ما این نیست که در همه این زمینهها حرفهای و تاپ باشند، درواقع مهارت در سطحی که بتوانند پایه ایدههای خود را پیادهسازی کنند، کافی خواهد بود. به بیانی دیگر، یک هکر رشد باید مهارت T شکل داشته باشد. این عبارت برای نخستین بار در سال 1991 توسط دیوید گست بهکار رفت.
ازجمله مهارتهای تکنیکی هکر رشد میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- ایجاد لندینگ پیج یا صفحات فرود
- طراحی وبسایت
- تخصص در رابط کاربری و تجربه کاربری
- توانایی کار کردن و تبلیغ در پلتفرمهای مختلف مثل فیسبوک و گوگل ادز
- دانش پایهای درباره زبان برنامهنویسیHTML و CSS
- تخصص در کار کردن با ابزارهایی همچون گوگل آنالیتیکس، گوگل تگ منیجر و هاتجر
- تسلط بر تکنیکهایی مثل روشهای افزایش نرخ تبدیل، تولیدKPI و …
تاریخچه هک رشد
حال که متوجه شدید هک رشد چیست و چه مفهومی دارد، باید بررسی کنیم که این مفهوم نوین، چگونه ایجادشده است؟ شان آلیس برای اولین بار در سال 2010 این اصطلاح را بهکار برد و دلیل آن را ناتوانی در پیدا کردن جایگزین برای خودش اعلام کرد. در واقع ایشان شخصی بود که به شرکتها و استارتاپهای کوچک کمک میکرد تا در بازه زمانی کوتاه، رشد خارقالعادهای را تجربه کنند. بنابراین شرکتها و کسبوکارهای زیادی برای توسعه فعالیتهای خود، به سراغ او میرفتند. شان نیز بهعنوان دستمزد، یک مبلغ مشخص و درصدی از سهام شرکت را دریافت میکرد و درازای آن، رشد سریع را برنامهریزی کرده و طرز فکر استارتاپ را درست میکرد.
شان برای یافتن جایگزین خود، رزومههای مختلفی را بررسی کرد، اما دریافتن فرد دلخواه موفق نبود. بیشتر متقاضیان دارای مدارک بازاریابی و تجربههای موفق در این زمینه بودند، اما شان در توانایی آنها برای جایگزینی شک داشت. زیرا این تجربه را کسب کرده بود که استراتژیهای رشد سریع استارتاپ، قابل تدریس در دورههای بازاریابی نیستند. به همین دلیل تصمیم گرفت از عنوانی در آگهی استخدام خود استفاده کند که با آن جایگاه ارتباط داشته باشد. دقیقاً از همین نقطه، اصطلاح هکر رشد متولد شد.
تفاوت بازاریابی و هک رشد چیست
به عقیدهشان، اگرچه یک بازاریاب در زمینههای گستردهای فعالیت کرده و مهارتهای ارزشمندی دارد، اما این موارد برای رشد و توسعه یک استارتاپ در اوایل مراحل فعالیت، کافی نیست. یک کسبوکار نوپا به شخصی که تیم بازاریابی تشکیل دهد، فروشندگان را مدیریت یا استراتژی بازاریابی تدوین کند، نیاز نخواهد داشت. بلکه تنها چیزی که به آن احتیاج دارد، رشد است. البته نباید دچار این اشتباه شوید که هکر رشد، جایگزینی برای بازاریاب است. حتی نمیتوان گفت که کدامیک بهتر از دیگری است، بلکه هرکدام کارکرد خود رادارند که با یکدیگر متفاوت هستند. تمرکز هکر رشد، تنها روی رشد استارتاپ بوده و به چیزی غیرازآن فکر نمیکند. اگرچه بازاریابان نیز برای رشد اهمیت قائل میشوند، اما هرگز در این زمینه با یک هکر رشد قابلمقایسه نیستند.
- همین تمرکز بیچونوچرای هکران رشد روی هدف اصلی یعنی رشد، باعث قدرت آنها شده است. زیرا دیگر به چیزی اهمیت نداده و از هر نوع مانعی عبور میکنند تا به هدف خود دست پیدا کنند. همین امر موجب پدید آمدن روشها و ابزار نوینی شد که در بازاریابی دیده نمیشدند. درواقع با گذر زمان و پیدایش روشهای تخصصیتر، وجه تمایز این دو حوزه ملموستر میشود. در ادامه، به تعدادی از تفاوتهای اصلی این دو اشاره میکنیم.
- هکر رشد باید به تمام جوانب بازاریابی توجه داشته باشد، اما بیشتر تمرکز بازاریاب روی بیشتر دیده شدن و افزایش میزان ترافیک سایت است
- هکر رشد از روشهای متنوعی استفاده میکند تا به بهترین مورد برسید ما بازاریاب همیشه به یک استراتژی پایبند است
- هکر رشد توجه زیادی به اطلاعات آماری دارد اما فقط تعدادی از بازاریابها این کار را انجام میدهند
- هکر رشد تواناییهای تکنیکی بیشتری مثل برنامهنویسی دارد
- هکر رشد همواره به فکر ارتقای محصول بوده و بازخورد مشتریان را بررسی میکند
بستر شکلگیری هک رشد
حال که متوجه شدید هک رشد چیست و یک هکر رشد چه وظیفهای دارد، قصد داریم بررسی کنیم که این مفهوم در چه بستری شکل گرفت. پیش از گسترش اینترنت و نفوذ آن به تمام ابعاد زندگی انسان، خریدوفروش محصول و خدمات بهصورت حضوری. فیزیکی انجام میشد. اما اینترنت تمام معاملات را بر هم زد و بهنوعی باعث ایجاد انقلابی بزرگ در این زمینه شد. در همین راستا، تمام فرآیندهای تبلیغات و توزیع محصول و خدمات دچار تحولی جدی شدند. این تحولات باعث ایجاد 2 رخداد جدید شدند که شرایط را برای پیدایش و گسترش هک رشد، فراهم کردند که عبارتاند از بازتعریف محصول و بازتعریف توزیع.
بازتعریف محصول
بازاریابان سنتی به بهترین شکل میتوانند محصولات سنتی را به فروش برسانند و برای آن بازاریابی کنند. اما امروزه این شرایط تغییر کرده و بسیاری از محصولات در قالب نرمافزار یا مواردی مشابه عرضه میشوند. به عبارتی دیگر، زمانی که از محصول نامبرده میشد، منظور اشیای مختلف همچون ماشین، صندلی، تخت، کتاب و … بود، اما در عصر جدید، این مفهوم گسترده شده و مواردی مثل نرمافزار حسابداری، شبکه اجتماعی، نرمافزار فتوشاپ، نرمافزار ترجمه زبان و … جزء محصولات طبقهبندی میشوند. با این تعریف جدید، نیاز به تفکری جدید احساس میشد که زمینه را برای پیدایش مفهوم هک رشد فراهم کرد.
در این تعریف جدید محصول توسط اینترنت، ممکن است یک محصول بتواند به بازاریابی و تبلیغ خود کمک کند. بهعنوانمثال میتوان به اینستاگرام اشاره کرد که به کاربران امکان اشتراکگذاری خود اپلیکیشن را دوستان و آشنایان میدهد. مطمئناً یک ماشین یا صندلی نمیتوانند چنین کاری انجام دهند. درواقع برای آنکه متوجه شویم هک رشد چیست و چهکار ویژهای دارد، باید این موضوع را به خوبی درک کنیم. هکرهای رشد نیز به خوبی درباره این پتانسیل محصولات اینترنتی برای معرفی خودشان آگاه هستند و وظیفه این افراد، عملی کردن این پتانسیل است.
بازتعریف توزیع
برای آنکه کاملاً متوجه شوید هک رشد چیست و چه اهمیتی دارد، باید درک خوبی از بازتعریف توزیع نیز داشته باشید. اهمیت خود محصول، موضوعی انکارناپذیر است اما به این معنا نیست که تمام تمرکز و توجه خود را صرف آن کنید. همان اینترنتی که سبب بازتعریف محصول شد، تحولات عظیمی درزمینه توزیع نیز ایجاد کرده است.
درواقع توزیع محصول از درون خود آن، تنها یکی از روشهای توزیع است و برای موفقیت در کسبوکار، نیاز به استفاده از روشهای مختلف و نوین است. برای این کار لازم است درک درستی درباره نحوه و محل حضور مخاطبان در فضای دیجیتال داشته باشید.
شاید یک مثال قدیمی بتواند اهمیت این موضوع را برای شما روشن کند. در دهه 1950، سیستم احداث بزرگراههای میان ایالتی در آمریکا شکل گرفت. برند مکدونالد این موضوع را بهعنوان فرصتی جدید تلقی کرد و متوجه شد که این بزرگراهها، کانالی جدید برای توزیع محصول هستند که مشتریان زیادی را جذب خواهند کرد. تجمع مردم چندین ایالت در خروجیها، باعث ایجاد فضایی مناسب برای مکدونالد میشد. این برند نیز با نصب بنرهای تبلیغاتی بزرگ، تعداد بیشتری از مسافران را به سمت خود جذب میکرد.
در مرحله بعدی باید بهترین فضای مناسب برای تبلیغات را شناسایی کنند تا افراد بیشتری با آنها آشنا شوند. کانالهای مختلفی وجود دارد که برای مثال میتوان به استفاده از سئو یا انتشار تیزر تبلیغاتی در شبکههای اجتماعی اشاره کرد. اما کسب حداکثر بازدهی از هر یک از کانالها، نیازمند داشتن شناخت عمیق و دقیق درباره رفتار کاربران در فضای اینترنت خواهد بود.
استراتژیهای هک رشد
پس از درک این مفهوم که هک رشد چیست و چه کار ویژهای دارد، باید استراتژیهای مرتبط با آن را اتخاذ کنید تا به هدف خود برسید. بیشتر این استراتژیها در 3 زمینه تبلیغات، بازاریابی محصول و بازاریابی محتوا خلاصه میشوند. در این میان، کمهزینهترین روش برای معرفی محصول و خدمات، بازاریابی محتوا است که ازجمله فعالیتهای آن میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- انتشار محتوای ارزشمند و کاربردی در وبلاگ
- تولید محتوا در شبکههای اجتماعی
- تولید و انتشار ایبوک یا کتاب الکترونیکی
- انتشار پادکست
- برگزاری وبینار با موضوعات مرتبط
- برگزاری مسابقه و قرعهکشی
- اینفلوئنسر مارکتینگ
- ایمیل مارکتینگ
- تولید محتوا بر اساس مبانی سئو برای بهبود رتبه سایت
- بازاریابی محصول نیز به تکنیکهایی گفته میشود که جذابیت محصولتان را در ذهن مخاطب افزایش میدهد. ازجمله فعالیتهای مرتبط با بازاریابی محصول میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- بهکار بردن تکنیک ترس از دست دادن
- فرایند پردازش را باکارهایی مثل طراحی گرافیکی یا اهدای جوایز، برای کاربر جذابتر کنید
- تشویق کاربرانی که شمارا به دوستانشان معرفی میکنند
- همکاری درفروش
- تبلیغات نیز جزء استراتژیهای مهمی است که جایگاه مهمی در فضای اینترنت دارد. بهعنوان مثال میتوانید از تبلیغات کلیکی گوگل یا تیزرهای تبلیغاتی در شبکههای اجتماعی استفاده کنید.
6 نمونه از بهترین تکنیکهای هک رشد
احتمالاً به این موضوع فکر میکنید که بهترین تکنیک بهکاررفته در هک رشد چیست و چگونه عمل میکند. همانطور که اشاره کردیم، این تکنیکها نسبت به کسبوکارهای مختلف، بازدهی متفاوتی دارند و یک هکر رشد باید تمام این مسائل را بسنجد. اما بهطورکلی چند تکنیک وجود دارد که نرخ بازدهی بیشتری نسبت به سایر روشها داشتهاند و در این بخش قصد داریم تعدادی از آنها را معرفی کنیم.
فعالیت در شبکههای اجتماعی که رقبا در آن حضور ندارند
اگر درزمینهای فعالیت میکنید که میزان رقابت بالا است و در شبکههای اجتماعی پرطرفدار مثل اینستاگرام توان رقابت ندارید، بهتر است به سراغ شبکههای اجتماعی کوچکتر بروید. اگر در یک شبکه اجتماعی نسبت به رقبای خود تسلط بیشتری داشته باشید، مخاطبان بیشتری نیز جذب خواهید کرد. علاوه بر آن میتوانید مخاطبان وبسایت خود را به سمت آن پلتفرم سوق دهید یا بالعکس عمل کنید و ترافیک و بازدید بیشتری برای سایت ایجاد کنید. برای پیدا کردن چنین پلتفرمی، به صحبتهای مخاطبان خود گوش دهید و بعد شروع به سرمایهگذاری و فعالیت روی آن کنید.
اشتراکگذاری مخاطب با سایر شرکتها
تصور کنید که در طول فعالیت خود توانستهاید 20 هزار مخاطب جذب کنید و شرکتی دیگری در یک زمینه کاری مرتبط نیز 20 هزار مخاطب دارد. در این صورت میتوانید برای رسیدن به 40 هزار دنبالکننده با یکدیگر تعامل و مشارکت داشته باشید. برای مثال اگر درزمینه فروش اسباببازی فعالیت میکنید، میتوانید با یک کسبوکار فعال درفروش لباس کودکانه همکاری کنید. روشهای مختلفی مانند تگ کردن در پستهای مختلف برای این کار وجود دارد.
تخفیف یا محصول رایگان
هیچچیز مانند یک محصول یا خدمت تخفیف خورده و رایگان نمیتواند توجه مردم را جلب کند. البته میتوانید این موارد را در ازای انجام کاری از طرف مخاطبان ارائه دهید. بهعنوانمثال از مخاطبان خود بخواهید مطالب شمارا با دوستانشان به اشتراک بگذارند تا از تخفیفهای شما بهرهمند شوند. همچنین برای ارائه محصول رایگان لازم نیست از محصولات اصلی خود استفاده کنید، بلکه میتوانید یک هدیه بسیار کوچک در کنار خرید اصلی مشتریان به آنها بدهید تا نام برندتان در ذهنها ماندگار شود.
طراحی گرافیکی لندینگ پیجها را تغییر دهید
اگر صفحات فرود شما دیگر کارایی سابق را ندارند، احتمالاً زمان آن رسیده که تغییرات جدیدی را اعمال کنید تا نظر مخاطبان بیشتی جلب کنند. برای این کار، خودتان را یک مشتری تصور کنید و ببینید چه نوع صفحهای میتواند نظر شمارا جلب کند. برای مثال اگر مخاطبان شما از قشر جوان جامعه هستند که به فیلم و سریال علاقهمند هستند، طراحی یک صفحه مرتبط با آن فیلم میتواند جذاب باشد.
اطلاعات تماس مخاطبان را دریافت کنید
همیشه سعی کنید اطلاعات تماس مخاطبان خود را دریافت کنید تا تعامل بیشتری با آنها داشته باشید. در این صورت ارتباط خود را حفظ خواهید کرد و از نظرات و پیشنهادات آنها برای بهبود عملکرد خود بهره خواهید برد. همچنین این موضوع میتواند به افزایش اعتماد مخاطبان کمک کند. بهعنوانمثال اگر قصد دارید یک ایبوک بهصورت رایگان در اختیار مخاطبان قرار دهید، میتوانید ایمیل آنها را دریافت کنید تا در روزهایی دیگر، محصول یا خدمات جدید خود را معرفی کنید.
انتشار محتوای تعاملی
هیچچیزی مانند تعامل نمیتواند به زندهبودن یک کسبوکار کمک کند. بیشتر کاربران علاقه دارند با محتوای آنلاین تعامل داشته باشند. این محتوا میتواند یک فایل ویدئویی یا اینفوگرافیک باشد که توجه کاربران را به خود جلب کند. البته تولید چنین محتوایی نیاز به تخصص در این زمینه دارد و طراحی آن برای هرکسی ساده نیست.
اشتباهاتی که نباید در هک رشد مرتکب شوید!
تصور میکنید رایجترین اشتباه در پیادهسازی برنامههای هک رشد چیست و چه دلیلی دارد؟ در ادامه مطلب، چند نمونه از این اشتباهات را معرفی خواهیم کرد.
- عدم تمرکز روی محصول: در جهان امروزی دیگر جایی برای محصول متوسط وجود ندارد و هیچ محصول تقلبی یا ضعیفی نمیتواند جان سالم از تیغ انتقاد مشتریان به درببرد. بنابراین نظر مشتریان خود را در قالب نظرسنجیها بررسی کنید و سپس به بهبود کیفیت محصول بپردازید.
- هدف گرفتن تعدادی زادی مخاطب: این موضوع وسوسه کننده خواهد بود که تعداد زیادی مشتری در زمان کوتاه بهدست بیاورید، اما بهتر است در ابتدا گروه کوچکی را هدف قرار دهید
- پیروی کورکورانه: الهام گرفتن از شرکتهای موفق درزمینه هک رشد امری هوشمندانه است، اما تکرار روشها، بههیچعنوان منجر به موفقیت نخواهد شد. زیرا شرایط و محصول هر کسبوکاری با دیگری متفاوت است
آینده هک رشد را میدانید؟
همانطور که اشاره کردیم، دلیل اصلی به وجود آمدن هک رشد، تمایل شرکتها به کسب سود زیاد با هزینه پایین بود. اما این سؤال وجود دارد که روشهای فعلی تا چه زمان نتیجهبخش خواهند بود؟ تنها این مسئله روشن است که کاربران اینترنت بهطور روزافزونی هوشمند میشوند و رفتار آنها همواره در حال تغییر است. مثلاً این شایعه به گوش میرسد که اینستاگرام قصد دارد لایک را از پستهای خود حذف کند. شاید برخی تصور کنند که دلیل این کار، برطرف کردن استرس کاربران برای دریافت لایک است؛ اما درواقع علت اصلی این امر، کاهش میزان تعاملات کاربران در شبکههای اجتماعی است. نباید انکار کنیم که رفتار کاربران همواره در حال تغییر است. اما در این میان وظیفه هک رشد چیست و چه راهکاری برای این موضوع دارد؟ مطمئناً باید منتظر تغییر روشها و تکنیکهای بازاریابی و هک رشد در آینده باشیم.
نکته دیگری که باید به آن اشارهکنیم، قطعاً آینده هک رشد به توسعه استارتاپها محدود نخواهد بود و پتانسیل ایفای نقش در شرکتهای بزرگ و تثبیتشده را دارد.
استارتاپها به علت داشتن منابع مالی محدود به استفاده از هک رشد علاقه دارند، اما این تخصص چیزی نیست که فقط در این زمینه کاربردی باشد. اگر هک رشد با داشتن منابع مالی محدود چنین تأثیری دارد، با منابع مالی شرکتهای بزرگ چگونه عمل خواهد کرد؟
سخن پایانی
در این مطلب از سایت حسین طاهری بهطور کامل تاریخچه و علت ایجاد هک رشد را توضیح دادیم و چند نمونه از استراتژیها و تکنیکهای کاربردی را معرفی کردیم. حال که میدانید هک رشد چیست و یک هکر رشد چه وظایفی دارد، میتوانید برای رشد کسبوکار خود از یک متخصص کمک بخواهید یا خودتان به سراغ کسب مهارتهای لازم بروید. دورههای آموزشی سایت حسین طاهری در این راه به کمک شما خواهند آمد تا به یک هکر رشد حرفهای تبدیل شوید.
تکنیکهای هک رشد
مبانی هک رشد
هک رشد چیست؟
هک رشد در بازاریابی
آموزش هک رشد
هک رشد کسب و کار
هفت قانون سخت کارآفرینی
مطالب زیر را حتما مطالعه کنید
تکنیکهای هک رشد
مبانی هک رشد
هک رشد در بازاریابی
آموزش هک رشد
هک رشد کسب و کار
هفت قانون سخت کارآفرینی
2 دیدگاه
به گفتگوی ما بپیوندید و دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید.
عالی بود.
مطالب عالی بود و بنده رو از یک سر درگمی نجات داد. ممنون که مطالب فوقالعاده نشر می دهید.اطلاعات پراکنده ام جمع بندی شد.
جناب طاهری بهترین خاصیتی که دارند اینه که اطلاعات و آگاهی های پراکنده رو طبقه بندی و یکجا جمع میکنند. متشکرم از ایشان و مجموعه عالیشون