بلاگ
زمان مطالعه درسنامه 1 ساعت
تعداد دانش آموزان 42 نفر
در این درس که پنجمین درس از مجموعه درسهای آشنایی با مارکتینگ است، بهصورت گامبهگام و به شکل ساده با مفهوم کانال بازاریابی و انواع آن آشنا میشویم.
کانال های بازاریابی | مسیرهای مختلف به مقصدهای مختلف میرسند!
کانال های بازاریابی؛ بسترهایی برای ارتباط و جذب مشتریان
معمولا برای رسیدن به هر هدفی، راههای مختلفی وجود دارند. حالا تصور کنید که هدف شما دستیابی به مشتری برای بازاریابی باشد. به مجموعه مسیرهایی که به مشتری ختم میشوند، کانال های بازاریابی میگوییم.
همه برندها بهدنبال بهترین مسیرهای دسترسی به مخاطبان هستند. کانالهای بازاریابی مجموعه مسیرها یا بسترهایی هستند که شما با استفاده از آنها میتوانید به مشتری دسترسی داشته باشید و با تکنیکهای برندینگ و بازاریابی، کسبوکار خود را به مشتری معرفی کنید و محصولات و خدمات خود را تبلیغ کنید.
در یک تعریف دیگر میتوانیم کانال های بازاریابی را مجموعهای از ابزارها، پلتفرمها و نقاط تماس مشتری با برند توصیف کنیم. مثلا صندوق ورودی ایمیل مشتری، یک نقطه تماس مشتری و برند است و میتوانیم بر این اساس، ایمیل را یک کانال بازاریابی بدانیم. از سوی دیگر سئو سایت و محتوا میتواند ابزاری برای دسترسی مشتری برند باشد، پس سئو را هم یک کانال بازاریابی میدانیم. بنابراین در زمانی که برندها در حال ایجاد یک استراتژی بازاریابی هستند، باید کانالهای بازاریابی مناسب را نیز انتخاب کنند.
این کار به شما کمک میکند که:
نمیتوانیم بدون شناخت مناسب از اصطلاحات هر حوزه مستقیما وارد توضیح مفاهیم شویم. این درست مثل این است که بخواهیم فقط با آگاهی از گرامر زبان انگلیسی، انگلیسی صحبت کنیم، درحالیکه معنی بیشتر کلمات این زبان را نمیدانیم!
استراتژی بازاریابی یک چشمانداز ار بالا به تمامی فعالیتهای بازاریابی بر اساس اهداف کسبوکار است و میتوانید شامل انتخاب تکنیک و کانال بازاریابی باشد. با این حال استراتژیهای بازاریابی مختلفی وجود دارند و هر کدام روی برخی از روشها و گروهی از تکنیکها تمرکز دارند. مانند بازاریابی محتوایی که بیشتر بر تولید انواع محتوا تمرکز دارد. مفهوم تاکتیک بازاریابی یک مرحله پایینتر قرار میگیرد که محدود به یک کانال بازاریابی یا نوع محتوا نیست و بیشتر عامل اتحاد همه فعالیتها در یک کمپین بازاریابی است.
تکنیکهای نیز بازاریابی ترفندهایی هستند که کسبوکارها با استفاده از آنها پیام برند را به جامعه مخاطبان هدف منتقل میکنند. در آخر نوبت به کانال های بازاریابی میرسد. به این کانالها کانالهای توزیع نیز گفته میشود زیرا از طریق آنها میتوانیم انواع محتوای تبلیغاتی یا آگاهیرسان را در اختیار مخاطبان هدف برند قرار دهیم.
حالا نوبت به یک ارتباط عمودی بین مفهوم دست بالایی استراتژی بازاریابی و مفهوم کانال بازاریابی میرسد. استراتژی بازاریابی یک چشمانداز از بالا به همه فعالیتهای بازاریابی است. حالا این چشمانداز میتواند دارای یک نقطه محوری باشد و اگر نقطه محوری شما در استراتژی بازاریابی، کانال های بازاریابی باشد، این استراتژی را استراتژی بازاریابی مبتنیبر کانال مینامیم.
نوبت به تعریف سادهتر میرسد: “استراتژی بازاریابی مبتنیبر کانال، برنامه و نقشه راهی است که کمک میکند یک کسبوکار از طریق کانالهای مختلف بازاریابی به طیف وسیعی از مخاطبان دسترسی داشته باشد.“ این یعنی بر اساس نوع کانال هم میتوانیم یک استراتژی بازاریابی خاص داشته باشیم. مانند استراتژی بازاریابی ایمیلی، استراتژی بازاریابی شبکههای اجتماعی و همچنین استراتژی بازاریابی چند کانالی!
تقریبا هر کسی که در ایران مدتی در جستجوی یک موقعیت شغلی برای استخدام بوده باشد، از خدمات وبسایت جابینجا استفاده کرده است. نکته مهم در مورد این مجموعه این است که بعد از تحقیقات لازم، بهترین راه را برای دستیابی به مشتری و ارائه خدمات انتخاب کردهاند؛ بازاریابی ایمیلی. مثلا خود من هر صبح روز شنبه، ایمیلهای کارهای پیشنهادی این برند را در ایمیل خود دریافت میکردم. بنابراین جابینجا با انتخاب یک کانال بازاریابی مناسب برای دستیابی به مشتری و ارائه خدمات به مرجعی برتر در زمینه کاریابی بدل شد.
انتخاب زمانی معنا پیدا میکند که شما چند گزینه برای انتخاب داشته باشید. دانستن نام آنها بهتنهایی کافی نیست. بلکه باید هر کدام را بهطور جداگانه بشناسید و در نهایت بررسی کنید که با توجه به نیازها و اهداف شما کدام گزینه بهتر است. در مورد کانالهای بازاریابی هم بدون شناخت موثرترین کانالها و مزایای آنها نمیتوانید از بین آنها، یک یا چند کانال را برای کسبوکار خود انتخاب کنید.
“یادتان باشد هیچ کانالی بهعنوان بهترین کانال بازاریابی وجود ندارد. بلکه هر کانالی ممکن است برای یک برند بهترین کانال باشد درحالیکه سرمایهگذاری در آن برای یک برند و زمینه کاری دیگر ممکن است مانند ریختن پول در سطل زباله باشد.”
یک مثال بزنیم؛ اگر افیلیت مارکتینگ یا بازاریابی وابسته، هم برای دیجیکالا و هم برای برخی برندهای کفش و پوشاک و … جواب داده است به این معنا نیست که یک آرایشگاه برای تبلیغ خدمات ناخنکاری یا یک شرکت بازرگانی برای تبلیغ پکیج خدمات واردات از چین بتواند از این کانال بازاریابی استفاده کند. در ادامه با انواع کانال های مشهور بازاریابی آشنا میشویم.
درحالیکه کسبوکارها و بهویژه کسبوکارهای کوچک در حال سبک و سنگین کردن قیمتهای هر روش تبلیغاتی هستند و در بسیاری از مواقع از قیمتها ناامید میشوند، صدها روش و راهکار رایگان تبلیغاتی وجود دارند که بسیاری از افراد از آنها بیخبر هستند. بله، شکی نیست که گاهی میزان اثرگذاری این روشها بهاندازه روشهای پولی نیست اما در برخی مواقع ارزش این را دارند که به آنها زمان مناسبی را اختصاص دهید. مثلا ایجاد یک حساب کاربری شخصی یا شرکتی در لینکدین هیچ خرجی برای شما ندارد اما بسیاری از شرکتها فقط از همین روش توانستهاند مشتریانی در سطح ملی یا جهانی پیدا کنند.
تقریبا نیمی از جمعیت دنیا یعنی معادل 4.3 میلیارد نفر دارای یک حساب ایمیل فعال هستند. این وضعیت، ایمیل را به یکی از بهترین کانالهای بازاریابی تبدیل میکند. کاربرد اساسی ایمیل در ارائه اخبار و رویدادهای برند، ارائه آموزشها، ارسال فرمها، رسیدها و مواردی از این دست است اما برخی از برندها از این کانال بازاریابی با اهداف ترغیب به خرید نیز استفاده میکنند. برای مثال برخی از برندها از طریق ایمیل به مشتریان خود درباره محصولات جدید و تخفیفهای ویژه برخی از محصولات خبر میدهند. برخی دیگر نیز در مناسبتهایی خاص مانند روز تولد شما، یک کد تخفیف برای شما ارسال میکنند.
“برند دیجیتال مارکتر (DigitalMarketer) سالانه 39 میلیون دلار از طریق بازاریابی ایمیلی کسب درآمد میکند.”
فراموش نکنید که راهاندازی یک کمپین بازاریابی بدون تجزیه و تحلیل نتایج کاربرد چندانی ندارد و درست مثل این است که مسیر خود را با لاستیک پنچر بخواهید ادامه دهید. این کمپین و آن خودرو شما را به جایی نمیرسانند! برای آنالیز نتایج نیز باید با برخی از معیارها در این زمینه آشنا باشید. برای مثال Open Rate نشان میدهد چند نفر ایمیل را باز کردهاند. این معیار را در تصویر زیر مشاهده میکنید.
گفتیم کانال میتواند یک نقطه تماس بین برند و مشتری باشد. بنابراین وقتی مشتری زل زده به صفحه رایانه و دارد محتوای متنی برند شما را میخواند یا یک ویدئوی برند شما را میبیند، پس حتما این محتوا نیز بخشی از یک کانال بازاریابی است و استراتژی بازاریابی مبتنیبر آن را بازاریابی محتوایی میخوانیم.
وبسایت SEMrush دو سوال از برندها و بازاریابان پرسیده است. اول این که آیا از بازاریابی محتوایی استفاده میکنند؟ (97 درصد پاسخ دادهاند که بله!) سوال دوم نیز این بوده است که آیا سرمایهگذاری در این روش بازاریابی موثر است؟ (72 درصد این روش را موثر دانستهاند.)
یک مثال عالی برای استفاده از محتوا بهعنوان کانالی برای بازاریابی دیجیکالا مگ است. این مجله شامل مطالب آگاهیرسان در زمینههایی مانند تکنولوژی و کالای دیجیتال، بازی و سرگرمی، کتاب و ادبیات، فرهنگ و هنر و سبک زندگی میباشد. در دیجیکالا مگ هم محتواهایی درباره انواع کالا و نکات خرید عنوان میشوند و هم جدیدترین اخبار در هر زمینه منتشر میشوند. نکته مهم این است که جذابیت این مطالب باعث میشود افرادی که به آن رجوع میکنند به سایت اصلی دیجیکالا و بخشهای مختلف فروشگاه هم سر بزنند. همچنین در داخل محتواهای دیجیکالا مگ لینکهایی وجود دارند که مخاطبان را به بخشهای مختلف و مرتبط سایت دیجیکالا هدایت میکنند.
در درس بعدی از این مجموعه درسها اطلاعات کاملی را درباره بازاریابی محتوا میآموزید.
آمارها نشان میدهند اکثر بزرگسالان در حدود 95 دقیقه از شبانهروز را در شبکههای اجتماعی میگذرانند. برخی از این پلتفرمها نیز مانند اینستاگرام، فیسبوک دارای بیش از یک میلیارد نفر مخاطب هستند. از سوی دیگر هر شبکه اجتماعی دارای ویژگیها و امکانات مختلف و متفاوتی برای دستیابی به اهداف بازاریابی است. بههمین دلیل انتخاب درست یک یا چند شبکه اجتماعی برای بازاریابی اهمیت بسیار زیادی دارد.
برای انتخاب صحیح بهتر است به این موارد دقت کنید:
یک نکته مهم دیگر در مورد استفاده مناسب از شبکههای اجتماعی بهعنوان کانال های بازاریابی این است که شما باید از همان ابتدا اهداف خود را تعیین کنید و این اهداف باید واقعبینانه باشند. برای مثال یک صفحه اینستاگرام برای یک کسبوکار خانگی میتواند بستری برای فروش هم باشد. اما اینستاگرام برای یک برند بزرگ پوشاک مانند پاتنجامه، بستر فروش نیست. بنابراین هدف چنین برندی میتواند افزایش آگاهی از برند، معرفی شعبههای فروش و خبررسانی درباره رویدادهای برند و تخفیفهای فصلی باشد.
“خبر داری که سالن زیبایی مهتاب، خدمات کراتینه مو رو فقط با قیمت 800 هزار تومن انجام میده؟” بههمین راحتی! این مثالی رایج بود از یک روش بازاریابی به نام بازاریابی دهان به دهان که در آن خود مخاطبان برند تبدیل به کانالها و ابزارهای بازاریابی میشوند.
بازاریابی دهان به دهان یعنی شما کاری کنید مخاطبان برند بدون انتظار دریافت پول، به یکی از اعضای تیم بازاریابی شما تبدیل شوند!
با این حال نکته اساسی این است که چطور این کار را انجام دهیم؟ پاسخ این است؛ ایجاد انگیزه. مخاطبان برندها فقط برای برندهایی این کار را انجام میدهند که به آنها اعتماد داشته باشند، احتمالا خودشان از محصولات یا خدمات برند استفاده باشند، از این محصولات و خدمات رضایت داشته باشند و … . حالا تصور کنیم برند شما بهاندازه برندهای برتر و برخی از رقبا شناختهشده و معتبر نیست.
بنابراین میتوانید از یکی از این راهکارها استفاده کنید:
بازاریابی دهان به دهان معجزه میکند، تا جایی که 90 درصد از مردم، حتی به توصیه افراد غریبه نیز در این زمینه اعتماد میکنند! |
اینفلوئنسرها افرادی تاثیرگذار در یک زمینه خاص هستند. مثلا شاید شما هم افرادی را بشناسید که دور دنیا را میگردند و غذاهای مختلف را از کوفته تبریزی تا خوراک مار و قورباغه امتحان میکنند. مساله این است که وقتی این افراد بگویند سس فرانسوی این یا آن برند خوب است، بیشتر مخاطبان آنها میپذیرند و احتمالا این سس را خریداری میکنند.
شاید میزان استفاده از کسبوکارهای ایرانی از ظرفیت اینفلوئنسر مارکتینگ کم باشد اما این روش در دنیا رواج بسیاری دارد و 89 درصد از بازاریابان از اینفلوئنسر مارکتینگ برای بازاریابی استفاده میکنند معتقد هستند بازگشت سرمایه در این روش نسبت به دیگر روشها آسانتر و سریعتر است. بنابراین کسبوکارها میتوانند متناسب با زمینه کسبوکار و نوع خدمات و محصولات خود، از این افراد برای معرفی برند، محصولات و خدمات خود استفاده کنند.
کلی خرج کردیم و یک وبسایت برای کسبوکار خود ایجاد کردیم. حالا چطور دیده شویم وقتی سایت ما تا صفحه دویستم گوگل هم دیده نمیشود؟ بله، سئو مجموعهای از نکات و راهکارها است که باعث میشود صفحات سایت شما در صفحات نخست موتورهای جستجو دیده شوند. بنابراین سئو یا بهینهسازی موتورهای جستجو یک کانال بازاریابی پایدار و محبوب است که ترافیک سایت شما را افزایش میدهد و از آن مهمتر به بهبود تجربه کاربر کمک میکند.
“کاربران اینترنت در یک ماه نزدیک به 90 میلیارد بار از گوگل برای جستجو استفاده میکنند!”
راهکارهای سئو خود به چندین بخش تقسیم میشوند. برای مثال سئو داخلی مربوط به فاکتورهایی هستند که روی سایت خود شما قابل کنترل میباشند و سئو خارجی مجموعه ای از ابزارها و اقدامات در بیرون سایت شما هستند که بر رتبه سایت شما تاثیر میگذارند.
برخی از مزایای سئو بهعنوان یک کانال بازاریابی را با هم مرور میکنیم:
با سئو نمیتوان یک شبه راه صد ساله را پیمود! |
یادتان باشد سئو راهکاری نیست انتظار داشته باشید در مدت زمان کوتاهی مانند یکی دو هفته جواب بگیرید. اولا سئو یک ضرورت برای سایتها است و ثانیا تاثیر اصلی اقدامات سئو عموما بین شش ماه تا 1 سال نمودار میشوند. علاوهبراین سئو دارای برخی از نکات و اقدامات دائمی است. برای مثال در زمان تولید محتوای متنی از همین الان تا همیشه باید به نکات مرتبط با سئو مانند استراتژی کلیدواژه و مواردی از این دست دقت کنید.
رویدادها نیز از جمله کانالهای بازاریابی هستند. تفاوتی ندارد که شما یک رویداد را میزبانی میکنید، در آن شرکت میکنید و یا خودتان رویداد را راهاندازی میکنید، اقدامات شما در زمان رویداد میتواند دارای نتایجی چشمگیر از نظر بازاریابی برای کسبوکار شما باشد. اما منظور ما از رویدادها چیست؟ برخی از انواع رویدادها را در جدول زیر با هم مرور میکنیم.
کنفرانسها | رویدادهای بزرگی که در آن متخصصان یک حوزه از کسبوکار و افراد بانفوذ و موفق به سخنرانی و آموزش میپردازند |
سمینارها | هدف در سمینارها آموزش است و معمولا در مکانهای کوچکتر از مکان کنفرانس برگزار میشوند |
رویدادهای VIP | هدف از این رویدادها سرعت بخشیدن به فروش و افزایش وفاداری به برند است. در این رویداد افرادی از گروههای سهامداران یا مشتریان وفادار دعوت میشوند |
رویدادهای رهبری فکری | در این رویدادها همه شرکتکنندگان، مدیران شرکتها، متخصصان یک حوزه از کسبوکار و پژوهشگران هستند |
رونمایی از محصول جدید | در این رویدادها محصولات جدید برندها به مخاطبان معرفی میشوند |
در زمینه بازاریابی شبکههای اجتماعی باید بدانید که بازاریابان این حوزه فقط مسئول مدیریت تولید محتوا، مدیریت انتشار و مواردی از این دست نیستند بلکه آنها باید دادههای بازاریابی در این روش را گردآوری و تحلیل کنند. البته پلتفرمهای مختلفی برای این موارد وجود دارند که کار بازاریابان را آسانتر میکنند.
با وجود اهمیت این کار متاسفانه در سطح جهانی هم برندهای معدودی به این زمینه دقت میکنند. برای مثال فقط 23 درصد از بازاریابان از آنالیز دادههای بازاریابی شبکههای اجتماعی برای بازگشت سرمایه استفاده کردهاند. در صورت آنالیز این دادهها به برندها کمک میکند تا بتوانند اقدامات بازاریابی خود را ارزیابی کنند. اما این دادهها چه کاربردهایی دارند و بازاریابان از این دادهها برای چه اهدافی استفاده میکنند؟ در چارت زیر اهداف بازاریابان از آنالیز دادهها را بر اساس اطلاعات و تحقیقات سایت sprout social با هم مرور میکنیم.
در زمینه بازاریابی محتوایی هم میتوانیم از چارتهای راهنمایی نام ببریم که نیل پاتل متخصص حوزه تولید محتوا و بلاگنویس مشهور آنها را تهیه کرده است. برای مثال در چارت زیر پاتل به ما نشان میدهد که در زمان انتشار محتوا در سایت، هر یک اقدامات چه اندازه در افزایش ترافیک سایت تاثیر دارند.
در پنجمین درس از مجموعه درسهای بازاریابی با مفاهیم کانال بازاریابی، استراتژی مبتنیبر کانال بازاریابی و انواع کانال های بازاریابی آشنا شدید. بهیاد داشته باشید کانالهای بازاریابی انواع دیگری هم دارند که از جمله آنها میتوان به رسانههای سنتی از جمله تلویزیون و رادیو، افیلیت مارکتینگ، بازاریابی ویدئویی، تبلیغات آنلاین، پادکست و … یاد کرد. اما نکته مهمتر این است که اکثر برندها از چندین کانال برای دستیابی بیشتر به مشتری و افزایش سرنخ (مشتری راغب) و فروش استفاده میکنند.
بهطور کلی برنامهریزی یک استراتژی موثر بازاریابی، ارتباط بسیار نزدیکی با فرایند برنامهریزی کلی یک کسبوکار دارد و باید تاکید کنیم که بازاریابی یک تلاش گروهی است که به هماهنگی مهارتها، دیدگاهها و اشخاص مختلف در یک مجموعه نیاز دارد. برای مثال، برخی جنبههای بازاریابی صرفا مالی هستند و ارتباطی به کارشناسان بازاریابی ندارند.
تعیین استراتژی در بازاریابی با بررسی دقیق و مداوم بازارهای اصلی و فرعی شروع میشود.
استاد حسین طاهری نیز بهعنوان یکی از متخصصان حوزه بازاریابی در ایران، تعریف جالبی برای این مفهوم دارد: “بازاریابی به معنای پیدا کردن بازار نیست، بلکه انجام فرایندهایی است که به بازار مورد نظر کمک میکند تا کسبوکار و محصول ما را پیدا کند.”
در سال 2014 طبق آمار های گرفته شده در تمامی پلتفرمها محتوای ویدئویی با چیزی حدود 255 درصد بالاترین نرخ تعاملی را دارد.